'De groepsdynamiek is het leukste aan mijn werk'

'Zeg eens eerlijk: als ik het heb over autisme, dan denk jij aan mensen die veel al op zichzelf gefocust zijn, in hun eigen wereld. Of niet?' 

'Veel mensen hebben dit vooroordeel,' vertelt sociotherapeut Daniël over zijn werk. 'Daardoor zijn ze vaak verbaasd als ik zeg dat juist de groepsdynamiek het leukste is aan mijn werk. Ik werk in een klinische setting, met jongeren van 16-23 jaar met autisme. Die verblijven hier voor een periode van een jaar, omdat het thuis niet meer ging.' 

'Met ons team van sociotherapeuten leren we hen langzaamaan kennen. En, nog belangrijker: leren we de jongeren om zichzélf te kennen. In kleine stapjes leren ze om te gaan met hun autisme.' 

Individuele doelen binnen een groepssetting

Alle jongeren zijn hier voor een individueel doel en hebben individuele behandelplannen. Maar ze verblijven in een groep. Als sociotherapeut moet je dus echt de groepsdynamica in het oog houden en een veilige omgeving creëren. 

Die groepssetting is ook een belangrijk stuk van de behandeling. Iedereen heeft een rol in de groep. En ze leren hier veel van de sociale interactie. Want ze moeten echt met anderen communiceren en kunnen niet de hele dag in hun kamer gaan gamen.  

Dat de jongeren gelijkgestemden om zich heen hebben is daarin ook echt van meerwaarde. Die herkenning, het snappen van hoe de ander werkt en het delen van leed. Dat is heel waardevol. Als sociotherapeut kun je dat allemaal wel vanuit de theorie en ervaring bedenken. Maar het echt voelen is anders. Omdat ons brein nu eenmaal anders werkt. 

Veranderende dynamiek

De jongeren zitten allemaal in een andere fase van hun behandeltraject. De één komt net binnen, terwijl de ander aan het afronden is. De groepsdynamiek verandert als de samenstelling wijzigt. Dat beïnvloedt ook regels op de groep, bijvoorbeeld hoe laat er wordt gesport. Daarbij is ook ruimte voor eigen inbreng. De kliniek is hun tijdelijke huis, dus moeten de jongeren ook echt wel veel te zeggen hebben. 

In het weekend doen we altijd uitjes buiten de kliniek. Uit eten, karten of bowlen. Dan breng je de jongeren in een hele andere setting en verandert de hele dynamiek. Als sociotherapeut is dat intens, je moet ontzettend goed opletten wat er allemaal gebeurt en hoe iedereen op de situatie reageert. Maar het zijn tegelijk voor hen enorm leerzame situaties.

Iedere cliënt heeft zijn eigen aanpak

Je professionele verhouding verschilt per cliënt. Met de één kun je goed contact krijgen tijdens het sporten, met de ander maak je een duidelijke planning voor de dag. En met weer een ander maak ik veel grapjes tijdens het eten. Want ja, ook met deze doelgroep kun je ontzettend lachen.  

Humor kan een mooie manier zijn om contact te zoeken met een jongere. Maar je moet je er als sociotherapeut wél bewust van zijn dat er soms een ander verhaal van kan worden gemaakt. Omdat het referentiekader anders is en wat je zegt heel feitelijk wordt geïnterpreteerd. Het is dus heel belangrijk om duidelijk te zijn en concreet te communiceren.

Natuurlijk, soms is dat lastig. We kunnen niet tegen de jongeren zeggen: 'trek maar aan de bel als er iets is.' 

Want ja, waar hangt die bel dan?